Frozen Shoulder

فروزن شولدر (شانه منجمد): وقتی حرکت شانه یخ می‌زند

فروزن شولدر (Frozen Shoulder) یا شانه منجمد یکی از چالش‌برانگیزترین و دردناک‌ترین مشکلات شانه است که می‌تواند زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری با درد شدید، محدودیت حرکتی قابل توجه و سفتی تدریجی مفصل شانه شناخته می‌شود. بسیاری از افراد این وضعیت را با آسیب‌های دیگر شانه مثل تاندونیت یا پارگی روتاتور کاف اشتباه می‌گیرند، اما فروزن شولدر ماهیت خاص خود را دارد و نیازمند شناخت، تشخیص دقیق و درمان تخصصی است.


فروزن شولدر چیست؟

فروزن شولدر یک اختلال التهابی در کپسول مفصل شانه است که در آن کپسول مفصلی ضخیم و سفت شده و چسبندگی‌هایی در آن ایجاد می‌شود. این چسبندگی‌ها مانع حرکت طبیعی مفصل می‌شوند و در نتیجه بیمار دچار درد و محدودیت شدید در حرکات شانه (به‌ویژه بالا بردن دست و چرخش خارجی) می‌گردد.



مراحل پیشرفت بیماری

فروزن شولدر به طور کلاسیک در سه مرحله پیشرفت می‌کند:

۱-مرحله یخ زدن (Freezing Stage)
- شروع درد شانه، اغلب بدون دلیل واضح
- درد در حالت استراحت و به‌ویژه شب‌ها
- کاهش تدریجی دامنه حرکتی
- طول مدت: ۶ هفته تا ۹ ماه

۲-مرحله منجمد (Frozen Stage)
- درد کمتر می‌شود ولی خشکی و محدودیت حرکتی به اوج می‌رسد
- انجام کارهای ساده مثل لباس پوشیدن یا شانه کردن مو دشوار می‌شود
- طول مدت: ۴ تا ۱۲ ماه

۳-مرحله ذوب شدن (Thawing Stage)
- بهبود تدریجی دامنه حرکتی
- درد کاهش می‌یابد
- طول مدت: ۶ تا ۲۴ ماه (گاهی حتی بیشتر)


علل و عوامل خطر

در بسیاری از موارد، دلیل دقیق ابتلا به فروزن شولدر مشخص نیست، اما عوامل زیر احتمال بروز آن را افزایش می‌دهند:
- دیابت (به‌ویژه دیابت نوع ۲)
- کم‌تحرکی شانه برای مدت طولانی (مثلاً بعد از جراحی، شکستگی یا سکته مغزی)
- مشکلات تیروئید (کم‌کاری یا پرکاری)
- سن بین ۴۰ تا ۶۰ سال
- در زنان نسبت به مردان بیشتر دیده می‌شود
- سابقه‌ی بیماری‌های قلبی یا ریوی


تشخیص فروزن شولدر

تشخیص این بیماری بیشتر بر پایه‌ی شرح‌حال بیمار و معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌شود. پزشک یا فیزیوتراپیست موارد زیر را بررسی می‌کند:
- محدودیت در حرکات فعال و غیر فعال شانه
- درد در انتهای دامنه‌ی حرکتی
- بررسی چرخش خارجی، بالا بردن و ابداکشن
- تصویربرداری (مانند MRI) معمولاً برای رد سایر بیماری‌های شانه استفاده می‌شود (مثل پارگی روتاتور کاف)


درمان فروزن شولدر: ترکیبی از صبر، فیزیوتراپی و تخصص

درمان فروزن شولدر نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، درمان مرحله‌ای و همکاری فعال بیمار است. فیزیوتراپی نقش محوری در بهبود این بیماری دارد.

۱-مدیریت درد (مرحله حاد)
- استفاده از داروهای ضدالتهاب (تجویز پزشک)
- گرما درمانی جهت کاهش درد و آماده‌سازی بافت‌ها
- لیزر پرتوان و الکتروتراپی برای کنترل التهاب و تحریک بازسازی
- درای نیدلینگ و تکنیک‌های دستی ملایم برای کاهش اسپاسم

۲-تمرین‌درمانی تخصصی
- حرکات پسیو (غیرفعال) و فعال تدریجی با نظارت فیزیوتراپیست
- تمرینات کششی برای باز کردن کپسول مفصل
- تمرینات تقویتی در مراحل بعدی
- تمرینات فانکشنال برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره
- تمرینات چرخش خارجی، فلکشن و ابداکشن به صورت کنترل‌شده

۳-درمان‌های مکمل در موارد خاص
- بلوک عصبی یا تزریق داخل مفصل در موارد درد شدید (توسط متخصص)
- مانیپولیشن زیر بی‌هوشی یا آرتروسکوپی تنها در موارد مقاوم و پیشرفته


اشتباهات رایج در درمان فروزن شولدر

- حرکات شدید و بدون کنترل: این کار می‌تواند باعث التهاب بیشتر شود. درمان باید تدریجی و مرحله‌ای باشد.
- استفاده صرف از دارو: بدون فیزیوتراپی، درمان مؤثر نخواهد بود.
- صبر منفعل: اگرچه بیماری ممکن است خودبه‌خود بهتر شود، اما بدون درمان فعال، روند بهبودی ممکن است سال‌ها طول بکشد.


چرا فیزیوتراپی بهترین انتخاب است؟

در کلینیک فیزیوتراپی مهراد، درمان فروزن شولدر به صورت مرحله‌ای، شخصی‌سازی‌شده و علمی انجام می‌شود. از تکنیک‌های مدرن مانند:
- لیزر پرتوان
- درمان دستی (Manual Therapy)
- تمرین‌درمانی عملکردی
- تیپینگ کاهنده درد و اصلاحی
- آموزش وضعیت خواب، نشستن و فعالیت‌های روزمره

برای بازگرداندن دامنه حرکتی و بهبود کیفیت زندگی بیماران استفاده می‌شود. تمرکز ما بر بازتوانی کامل و جلوگیری از بازگشت مشکل است.


جمع‌بندی

فروزن شولدر نه یک مشکل ساده و نه یک آسیب برگشت‌ناپذیر است. با تشخیص به‌موقع، درمان تخصصی فیزیوتراپی و همکاری فعال بیمار، می‌توان از درد، محدودیت و ناتوانی عبور کرد و شانه را دوباره به حرکت و زندگی بازگرداند.